Gần 1 năm trôi qua, bên cạnh thói quen khó bỏ là mua xăng nguồn gốc hóa thạch, phần lớn người tiêu dùng vẫn rất thờ ơ với xăng sinh học vì chẳng biết mua ở đâu!
6 triệu dân, 3 địa điểm bán xăng
Xăng sinh học E5 được Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam triển khai thực hiện bán ra thị trường từ tháng 8 năm 2010. Gần một năm trôi qua, nhưng việc bán loại xăng này chỉ mới dừng lại ở một số địa điểm nhất định tại một số tỉnh, thành trên cả nước. Còn nhiều người tiêu dùng vẫn còn khá mơ hồ về xăng sinh học E5 và chưa có thói quen sử dụng loại nhiên liệu này.
Khi thực hiện bài viết này, chúng tôi đã thực hiện khảo sát với người mua xăng tại một số cửa hàng xăng dầu trên địa bàn Hà Nội. Trong số 10 người được hỏi thì chỉ có 1 người cho biết thường xuyên mua xăng sinh học, còn những người khác thì không biết, chưa nghe đến hoặc ái ngại tới đúng địa điểm bán xăng sinh học, đặc biệt là những lúc đổ xăng vào sáng sớm hoặc chiều muộn.
Có mặt tại cây xăng Nghĩa Tân ở ngã tư Hoàng Quốc Việt – Nguyễn Phong Sắc vào đúng thời điểm tan tầm, lượng người mua xăng khá đông, tuy nhiên số lượng vẫn có sự chênh lệch giữa xăng A92 và xăng sinh học E5. Theo quan sát của chúng tôi, trong khi lượng khách mua xăng A92 khoảng 60% thì chỉ có 40% khách hàng chờ mua ở cột bơm xăng E5. Một điều nữa là cột bán xăng A92 được đặt ở phía trước ngay sát mặt vào của cửa hàng, thì cột xăng sinh học E5 lại nằm ở khu vực phía trong.
Theo lời nhân viên bán hàng, cho biết: “ Lượng khách mua xăng E5 chiếm 2/3 so với lượng khách mua xăng A92. Số lượng xăng sinh học bán từ 2.000 – 3.000 lít/ngày, còn xăng A92 là khoảng 5.000 lít/ngày”.
Anh Dũng (Nghĩa Tân – Cầu Giấy) cho biết: “ Giá bán của xăng sinh học rẻ hơn xăng thường 200 đồng /lít, trong thời buổi bão giá như thế này số tiền đó mà nhân với 5 lần đổ/ tuần cũng tiết kiệm được 1 số tiền kha khá dù không phải là lớn, cứ thế trong một năm cũng đủ mua được một thiết bị gia dụng gì đó bình dân rồi”.
Khách đổ xăng sinh học tại cửa hàng xăng dầu Nghĩa Tân
Được biết, trước đây anh thường mua xăng A92 nhưng từ khi vật giá leo thang, túi tiền thắt chặt thì anh cũng chuyển sang xăng sinh học. Ngoài ra, anh cũng đã phải bỏ thời gian để đọc và tham khảo thông tin về xăng sinh học trước khi quyết định sử dụng.
“Sau khi biết, xăng A92 và xăng sinh học E5 trộn lẫn với nhau không có vấn đề gì thì mình mới chuyển hẳn sang xăng sinh học. Vì có lúc hết xăng ở chỗ không bán E5 thì còn có thể mua được A92 kịp thời”- Anh Dũng nói thêm.
Còn theo quan điểm của chú Hùng - Giáo viên THPT cho rằng: Xăng sinh học E5 theo tôi tìm hiểu có những tác dụng đối với môi trường, bây giờ không khí đang bị ô nhiễm do khí thải. Nên tôi chọn xăng sinh học để góp phần vào việc chung tay bảo vệ môi trường, mặt khác mình cũng như nhiều người đi đầu để mọi người khác học tập theo. Được biết, gia đình chú Hùng gồm 5 người với 4 xe máy đến nay hoàn toàn sử dụng xăng sinh học. Nhưng chú Hùng cũng bày tỏ: " Đó là tôi và gia đình ở khu vực Nghĩa Đô nên gần cây xăng Nghĩa Tân chứ những người khác ở xa họ không đánh đường mất công tới đây hay địa điểm có bán xăng sinh học để đổ đâu".
Tuy nhiên, không phải ai cũng có được suy nghĩ như anh Dũng, Chị Huyền – Nhân viên ngân hàng Techcombank cứ 2 ngày lại đổ xăng một lần, mặc dù đã được đọc thông tin về xăng sinh học bán ra thị trường từ năm ngoái. Tuy nhiên, trong vòng gần 1 năm qua số lần chị mua xăng sinh học chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Theo lời chị Huyền, thời gian đầu tiên bản thân chị cùng những người trong gia đình khá háo hức khi xăng sinh học xuất hiện với nhiều kỳ vọng, nhưng sau đó không thấy nhiều người quan tâm làm cho thói quen chọn loại xăng này không còn được mấy chú trọng.
Chị Huyền cho biết: “ Chị chỉ mới mua xăng sinh học 2 lần, đó là những lần đi qua cửa hàng có bán xăng sinh học vào lúc cần đổ xăng. Còn lại ở những cây xăng thường ngày vẫn mua, thì không có xăng sinh học, mà mình ít khi đi qua mấy địa điểm bán xăng sinh học nên cứ tiện đâu đổ đấy, nên chủ yếu là sử dụng xăng bình thường”.
Qua tìm hiểu một số người sử dụng xe máy đi làm hàng ngày, chúng tôi được biết lý do để nhiều người không lựa chọn xăng sinh học. Bởi, số điểm bán loại xăng này chỉ mới dừng lại ở các cửa hàng nhất định. Ngoài ra, việc có thói quen dùng xăng A92 thường đã khiến nhiều người ngần ngại thay đổi.
Cụ thể, với số dân hơn 6,4 triệu người, nhưng trên địa bàn Hà Nội đến nay mới chỉ có các địa điểm bán xăng E5 là cửa hàng xăng dầu Nghĩa Tân, cửa hàng xăng dầu Châu Can (Phú Xuyên) và cửa hàng xăng dầu Thái Thịnh. Trong khi nhu cầu lớn, thì số địa điểm đáp ứng lại quá ít, đó là chưa kể với những người không thường xuyên đi qua những địa điểm có bán xăng sinh học, nên dẫn tới có muốn họ cũng không làm gì được.
Anh Việt Anh – Kiến trúc sư, cho rằng: “Tôi thấy rất bất tiện khi quá ít điểm bán xăng E5, đang đi giữa đường ở Long Biên nếu muốn đổ xăng sinh học phải vào đến Đống Đa gần 20km, không thì lên Nghĩa Tân gần 6km nữa. Trong tình thế đó phải buộc dùng xăng thường thôi. Nên kể cả tôi, cũng như nhiều người rất ngại dùng”.
Bên cạnh đó, không ít người đến nay vẫn chưa cập nhật được nhiều thông tin về loại xăng sinh học này. Bác Quyền (Huyện Thanh Oai – Hà Nội) cho biết: “ Tôi chạy xe ôm gần 15 năm nay nhưng trước đây chỉ dùng xăng chì, sau đó chuyển sang xăng không chì thì hưởng ứng theo. Còn xăng sinh học thì tôi chưa hiểu gì về loại nhiên liệu này, ở cửa hàng mà tôi hay đổ xăng cũng không có bán”.
Khi được hỏi, nếu có thông tin cụ thể về xăng sinh học E5 và những ưu điểm của nó thì bác có mua xăng sinh học hay không?, bác Quyền nói thêm: “Thay đổi là điều không ai muốn, nếu xăng sinh học bán tại tất cả các cửa hàng xăng dầu thì tôi cũng sẽ dùng. Còn nếu chỉ vài ba địa điểm như hiện nay thì khó. Vì lái xe ôm không thể đợi đến đúng chỗ bán được, vì khách không phải lúc nào cũng ở gần những chỗ bán loại xăng đó”. Chưa triển khai vì thiếu các quy chuẩn hướng dẫn cụ thể…
Được biết, hiện nay, mỗi ngày PV Oil cung ứng ra cho thị trường khoảng 7.500 lít xăng sinh học (so với 8.000 – 9.000 lít trong thời gian đầu mới giới thiệu xăng E5 ra thị trường). Đại diện PV Oil cho biết, hiện nay, dùng xăng E5, tuy phần tiết kiệm là không đáng kể, vì thực tế (95% xăng E5 là xăng A92) nhưng quan trọng hơn, sự tiết kiệm ở đây là về lâu dài (giảm chi phí bảo trì máy, giảm chi phí cải tạo môi trường…)
Trao đổi với chúng tôi, anh Thịnh – Quản lý cửa hàng xăng dầu Thái Thịnh cho biết: “Hiện số lượng khách hàng mua xăng sinh học E5 chiếm khoảng 10%, nhiều người đã bắt đầu có thói quen sử dụng xăng sinh học. Tuy nhiên cái khó là chi phí đầu tư, hiện cột bơm xăng E5 mới chỉ có 1 cái, còn xăng thường có tới mấy cột”. Để người tiêu dùng có thể tiếp cận thêm thông tin, cửa hàng cũng có sách hướng dẫn, nhân viên thông tin về tác dụng cũng như ưu điểm và các lợi ích khác của xăng sinh học.
Cũng theo anh Thịnh, nếu trộn lẫn xăng A92 và xăng E5 không có hại hay ảnh hưởng đến xe máy. Bởi, 95% xăng E5 là xăng A92 và loại xăng này pha 5% nhiên liệu sinh học ethanol
Về nguyên nhân người tiêu dùng còn thờ ơ với xăng sinh học E5, anh Cường – Phụ trách truyền thông của PV Oil chỉ ra ba nguyên nhân: Thứ nhất do thiếu thông tin nên người tiêu dùng còn nghi ngại, cho rằng xăng sinh học gây ảnh hưởng xấu đến động cơ xe máy của họ. Trong khi đó, xăng sinh học ko những không ảnh hưởng đến động cơ mà ngược lại, còn giúp bảo dưỡng và duy trì động cơ tốt hơn. Sở dĩ có sự e ngại từ phía người tiêu dùng là chúng ta chưa có một chính sách truyền thông cặn kẽ, cụ thể đế người tiêu dùng hiểu rõ hơn tác dụng của xăng sinh học. Thứ hai, giá xăng sinh học chưa thật sự hấp dẫn với người tiêu dùng. Hiện nay giá xăng đang tăng cao, trong khi đó, xăng E5 với 5% ethanol và 95% còn lại là xăng A92, vì vậy khi xăng tăng giá kéo theo xăng E5 cũng tăng giá theo. Tuy giá xăng E5 rẻ hơn giá của xăng thường nhưng sự chênh lệch cũng không nhiều, điều này cũng làm người tiêu dùng chưa mặn mà với xăng E5.Thứ ba: do nhiều nguyên nhân nên số điểm bán xăng E5 còn hạn chế. Vì vậy người tiêu dùng cho dù muốn sử dụng xăng E5 cũng khó mà dùng thường xuyên.
Việc triển khai rộng rãi xăng sinh học E5 là do những khó khăn trước mắt
Anh Cường cho biết thêm: “Chúng tôi vẫn đang kiểm soát sản lượng xăng E5 tung ra thị trường và chỉ sản xuất quy mô nhỏ vì vẫn phải tiếp tục theo dõi phản ứng của người tiêu dùng cũng như chờ các động thái của các cơ quan quản lý trong các cơ chế, chính sách hỗ trợ đối với mặt hàng mới này”.
Lý do chưa thể triển khai rộng rãi việc sản xuất và kinh doanh xăng E5 là do nhiều khó khăn trước mắt. Trước tiên là chưa có các quy chuẩn hướng dẫn cụ thể về hệ thống sản xuất, vận chuyển, tồn trữ xăng pha ethanol từ Bộ Khoa học & Công nghệ. Đồng thời, các chính sách ưu đãi về thuế (theo Luật thuế môi trường áp dụng từ năm 2012 thì xăng pha ethanol vẫn nằm trong danh mục hàng hóa chịu thuế môi trường rất cao trong khi Chính phủ đã khuyến khích phát triển xăng ethanol nhằm bảo vệ môi trường) khiến giá xăng E5, E10 chưa thể cạnh tranh với xăng truyền thống, chưa tạo được động lực để người dân chuyển sang dùng xăng E5 thay thế xăng A92.
Về định hướng thời gian tới, theo anh Cường cho biết, PV Oil đang xem xét việc tăng số lượng cơ sở, trạm pha chế, nâng gấp đôi công suất pha chế, nhất là ở các khu vực có sức tiêu thụ cao như TP. HCM, Hà Nội, Vũng Tàu... Mục tiêu của PV OIL là sẽ thay thế dần và tiến tới toàn bộ xăng thông thường thành xăng E5 bán trên toàn hệ thống cây xăng, cửa hàng toàn quốc. PV OIL hiện chiếm khoảng 20% thị phần trong thị trường xăng dầu. Dự kiến, đến cuối năm nay, PVOil sẽ mở từ 29 điểm lên thành 500 điểm bán và con số này vào cuối năm 2012 là 4.000 điểm bán.
Ưu điểm xăng sinh học E5
Giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường: làm tăng trị số octan giúp hỗn hợp nhiên liệu trong động cơ cháy kiệt hơn, giảm lượng khí phát thải ra môi trường. Vì vậy, xăng E5 sẽ góp phần giảm tình trạng ô nhiễm đáng báo động hiện nay.
Tính tiết kiệm: Cũng vì xăng E5 giúp hỗn hợp nhiên liệu cháy kiệt hơn, giảm lượng khí thải, hạt bụi, cặn thừa nên động cơ sạch hơn, giảm chi phí bảo dưỡng và tăng tuổi thọ cho động cơ. Điều này mang lợi ích kinh tế cho người tiêu dùng mà ít ai nhận thấy được. Đồng thời, xét trên tầm vĩ mô, cũng nhờ giảm lượng khí phát thải ra môi trường, giảm hiệu ứng nhà kính cũng là giảm chi phí cải tạo môi trường.
Giúp giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nhiên liệu nhập khẩu: Hiện nay xăng dầu đang dùng trong sản xuất, sinh hoạt, vận chuyển chủ yếu là nhập khẩu, vì vậy chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào tình hình giá dầu thế giới. Nếu có thể sản xuất và sử dụng xăng E5 một cách phổ biến sẽ giảm tính phụ thuộc vào nguồn xăng dầu thế giới, từ đó sẽ chủ động được nguồn nhiên liệu trong nước, giúp người dân ổn định được đời sống chứ ko bị tác động bởi giá xăng như hiện nay. Bên cạnh đó, trữ lượng dầu mỏ trên thế giới đang dần cạn kiệt. Vì vậy, việc tìm đến nhiên liệu sinh học như xăng E5 sẽ hỗ trợ duy trì được hoạt động sản xuất và đời sống ổn định một cách bền vững và lâu dài.