Hurtu 1950 – Nét xưa lạ “chất” Pháp

[wanghy]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Tác giả: Thế Đạt
Ảnh: Vũ Huy

“Chiếc xe của tôi có cái gì đó vừa xưa, vừa lạ, nó là một chút gì đó còn sót lại của hãng xe được ít người biết tới – Hurtu”.

Đó là chia sẻ của anh Nguyễn Duy Tân, người đã dày công săn tìm và sưu tầm chiếc xe thuộc vào loại hiếm có ở Việt Nam, rồi lại mất thời gian phục chế lại nó, giữ nó như một thứ “báu vật”.

Chiếc xe gắn máy Hurtu được sản xuất vào khoảng năm 1950 Người thích lưu giữ quá khứ

Nếu ai đó tình cờ nhìn thấy một gã đàn ông hay vận cái áo lụa màu gụ, mặt đeo cặp kính cận tròn kiểu thầy bói, cưỡi trên một chiếc xe “đạp không ra đạp, máy không ra máy” lượn quanh mấy cái hồ ở khu Thanh Trì thì đó là Nguyễn Duy Tân – một người rất ưa tìm lại những cái xưa cũ. Anh cũng là chủ nhân của chiếc xe mà chúng tôi đang muốn nói tới: Hurtu 1950.

Anh Nguyễn Duy Tân trên chiếc xe của mình Thực ra việc anh Tân tìm được chiếc xe cổ đến từ nước Pháp này, với những ai quen biết anh, thì đó không phải là điều gì quá lạ. “Lão này gặp và mua bất cứ thứ gì mà người ta cho là cổ, từ cái trống đồng, bộ âm thanh cổ, con Velo Solex đang treo trong nhà đến cái gọng kính, chiếc đồng hồ… Chính vì những lúc hâm như thế mà nhiều khi mua phải đồ giả” – một người bạn của anh Tân kể.

Ấy vậy mà những cơn hâm vẫn chưa dứt khi bạn bè thấy anh vác bề một chiếc xe đồng nát, cũ bẩn. Cái giá anh trả để mang về đống sắt vụ đó khiến bạn bè anh ngã ngửa. “Thằng này lại ném tiền qua cửa sổ rồi” – nhiều người nghĩ bụng. Chính anh Tân cũng có lúc băn khoăn, “liệu mình có gàn dở không khi mua về chiếc xe đã cũ nát, mô-tơ hỏng, lốp xịt”. Chiếc xe này lại có cái tên quá lạ so với hiểu biết về các dòng moped cổ của anh, không phải là những mác xe quen thuộc như Mobylette, Peugeot, Sachs hay Velo Solex… Anh không có chút thông tin nào về chiếc xe ngoài cái tem cổ đề chữ Hurtu 1891.

Mọi chi tiết trên xe đều xưa và lạ “Thôi cứ kệ, chỉ hy vọng là mình không nhầm một chiếc xe cổ với một chiếc xe đồng nát, cứ dọn sạch đã rồi nghiên cứu dần và tính sau”, anh Tân nghĩ vậy rồi mang đồ lề ra tháo dỡ và lau chùi. Anh chụp ảnh chiếc xe rồi mang đi hỏi bạn bè, thợ chuyên sửa xe cổ nhưng cũng rất ít người biết về mác xe này, thật may là chiếc xe có mô-tơ giống với cấu tạo của mô-tơ các dòng moped nên một người bạn đã hứa giúp anh khôi phục lại động cơ.

Việc cho động cơ hoạt động trở lại không còn là vấn đề, nhưng việc anh Tân cứ canh cánh trong lòng là làm sao phải phục chế nguyên bản chiếc xe. Muốn phục chế thì chí ít phải biết nó thuộc dòng nào, đời nào. Thức trắng 3 đêm để tìm tài liệu về chiếc xe, không hề có thông tin bằng tiếng Việt, thông tin bằng tiếng Anh cũng không nhiều trên internet. Thế rồi dựa trên các thông số ghi trên khung xe, trên mô-tơ cuối cùng thì “thân thế” của chiếc xe cũng đã được anh Tân làm sáng tỏ.

Mô-tơ VAP 4 Dựa vào các con số, hình ảnh, từng chi tiết và hoa văn của chiếc xe chính hãng tìm thấy trên mạng, anh Tân khẳng định rằng, chiếc xe anh đang sở hữu là Hurtu đời 1950, và hầu hết các chi tiết trên xe đều là nguyên bản, “zin” đến từ cái chuông, đôi lốp, từng con ốc đến đôi tay phanh hay ốp chắn bùn.

Phát hiện này khiến anh Tân mừng đến mất ngủ. Mừng vì đã biết được gốc tích chiếc xe. Mừng vì trong cái thế giới xe cổ mà anh mê mẩn, lại có thêm một mác xe nữa đáng được tìm hiểu và lưu giữ.

Hurtu 1950: Độc và lạ

Theo lời kể của anh Tân, việc anh mua chiếc xe này cũng chỉ là “do hâm lên thôi” chứ cũng không hề ý thức được rằng, nó độc và lạ đến thế. “Mình thấy chiếc xe cũ rích nằm chỏng chơ trong góc vườn của một ngôi biệt thự. Lao bừa vào hỏi, chủ nhân của chiếc xe là một phụ nữ “người lai” cũng không rõ lắm về chiếc xe mình đang có, chỉ biết nó là chiếc xe của ông bố người Pháp để lại, không biết rõ nên cô ấy cũng không dám bỏ đi. Ngó thấy cái tem đề 1891, nghĩ nó là cổ thì mình mua, trúng thì mua được cái xe quý, còn không trúng thì là mình nhầm”.

Nét xưa Hurtu Anh Tân cho biết, sau này tìm hiểu ngọn ngành thì mới thấy đúng là nó độc và lạ thật. Độc vì mác xe Hurtu không xuất hiện nhiều ở Việt Nam, bản thân hãng xe Hurtu của Pháp cũng sản xuất xe đạp có gắn động cơ với số lượng rất hạn chế. Còn lạ vì rất ít người biết đến nó.

Theo tìm hiểu của anh Tân, Hurtu là một công ty của Pháp, thành lập năm 1861. Những ngày đầu, Hurtu sản xuất máy may quần áo và sản xuất cả xe hơi. Lúc đầu anh Tân và nhiều người đoán già, đoán non con số của chiếc tem “Hurtu 1891” gắn trên chiếc xe anh mua được có thể là năm thành lập thương hiệu, cũng có thể là đời xe, nhưng đời xe thì moped không xuất hiện sớm đến như vậy. Sau này mới biết, 1891 chính là năm đầu tiên công ty Hurtu bắt đầu sản xuất xe đạp. Mô-đen đầu tiên tên là AL2, sản xuất năm 1891.

Động cơ có dung tích xi-lanh 48cc Cho đến năm 1949, sau một số thay đổi trong công ty, Hurtu bắt đầu sản xuất xe gắn máy. Những dòng xe gắn máy của Hurtu có tên là CM48, CM49, CM50, CM51... (kí hiệu theo năm sản xuất của dòng xe). Xe gắn máy lúc đầu có dung tích xilanh 48cc, 2 thì, máy hiệu VAP, bình xăng con hiệu VIEL. Đến năm 1950, trên mô-tơ thấy có ghi kí hiệu VAP 4. Sau này, các dòng xe từ 1953 đến 1959 máy còn có dung tích 44cc, hiệu Motobloc, bình xăng con Zenith hay là Gurtner. Hurtu còn sản xuất vài chiếc xe 98cc và 125cc (máy Sachs).
Căn cứ vào số hiệu ghi trên mô-tơ, hình dáng xe, anh Tân khẳng định chiếc xe của mình được sản xuất vào năm 1950, hiệu CM50. Hiện tại, anh đang phục chế lại chiếc xe với tiêu chí gần nhất với nguyên bản.

Không có nhiều những chiếc xe như thế này ở VN Hãng Hurtu xuất hiện sớm, rồi sau đó bị sáp nhập vào năm 1959 khiến những chiếc xe của Hãng này cho đến nay không còn nhiều và cũng không được nhiều người chơi xe biết đến. Việc một người chơi xe như anh Tân phát hiện và phục chế một chiếc xe đạp gắn máy hiệu Hurtu của Pháp là việc đáng làm. Đây không còn đơn giản là thú chơi xe, là hậu quả của “những cơn hâm”. Nói một cách bóng bẩy, đó chính là sự lưu giữ những giá trị của văn hóa, lịch sử và thành tựu của nhân loại.

Ở ngoài kia, những chiếc xe đạp có gắn động cơ của 60, 70 năm trước vẫn chạy với tiếng động cơ phành phạch trên phố. Điều đó có được là nhờ những người đam mê tìm hiểu và chơi xe cổ như anh Tân – những người thích lưu giữ quá khứ.
Một số chi tiết xe Hurtu 1950: